|
|
|
[home] Vulkaanextase © Annemieke van Roekel / De Vuurberg - 8 augustus 2022 
|
Film Fire of Love Regie: Sara Dosa Gezien op 6 augustus 2022 in Eye |
|||
|
Honderden uren beeldmateriaal hebben Katia en Maurice Krafft nagelaten, uniek materiaal van close-ups van vulkaanuitbarstingen, van zowel de "rode, vriendelijke vulkanen" als de "grijze moordenaars". Vooral met die laatste hielden zij zich in de tweede periode van hun vulkanologisch werk bezig. Hun ondergang vonden zij in pyroclastische stroom van de Japanse Unzen, op 3 juni 1991. Maar een ander leven hadden zij zich niet gewenst. De twee wetenschappers (Katia is geochemicus en Maurice geoloog) ontmoetten elkaar in 1966. Als kind waren de vuurbergen al hun grote liefde: van Katia de Etna en van Maurice Stromboli. Maurice leefde als kind in een wereld van fossielen: trilobieten en dinosauriërs. Zoals zoveel na-oorlogse jongeren zetten zij zich af tegen een oorlogszuchtige wereld en zochten ze hun bestemming in die van de schoonheid van de natuurlijke wereld. Elkaar vonden ze in hun fascinatie voor de krachten van de aarde, veel machtiger dan de mens, in een tijd waarin de geologie te maken krijgt met dan nog revolutionaire denkbeelden van plaattektoniek en continentverschuivingen, tegenwoordig de basis van de aardwetenschap. Ze reizen naar vele actieve vulkanen, het aantal moet voor beiden rond de 200 gelegen hebben. Op extreem korte afstand maken ze foto's en filmbeelden, die ze, eenmaal thuis, archiveren en monteren. Van de inkomsten uit beeldmateriaal, boeken, lezingen en interviews bekostigen zij hun reizen. Maar het beeldmateriaal is ook belangrijk voor hun vulkanologische werk, omdat het moment zelf vaak te snel gaat om goed te kunnen observeren. Zwavelmeer Katia en Maurice beschouwen zichzelf als "rondreizende artiesten", "vulkaanlopers". De aarde beslist waar ze naartoe gaan. Lokale vrienden en collega's tippen ze als er een eruptie aanstaande is, voor zover deze kan worden voorspeld. Ze zijn nergens bang voor en flirten met de dood, al zijn er beelden van een onrustige Katia wanneer Maurice met een collega in Indonesië in een tweedehands rubberbootje en zonder beschermende kleding op een zuur zwavelmeer gaat varen (1971), om er monsters te nemen. Het metalen instrument raakt onklaar door het zure water, en het is een wonder dat het bootje niet oplost. Ook trotseren ze hun angsten wanneer ze besluiten te camperen nabij de Anak Krakatau (in 1983), terwijl de boot snel vertrekt. De vulkanische bommen vliegen om hun oren, en ze moeten elkaar afwisselen om te kunnen slapen. De fascinatie is groter dan de angst. Ook zetten ze hun tent op bij het lavameer in de krater van de Nyiragongo, een vulkaan in de Oost-Afrikaanse riftvallei (1973). Hiervoor moeten ze 300 meter vanaf de kraterrand naar beneden lopen. Ze maken er filmbeelden van heuse golven in het lavameer. De Kraffts beschouwen de Nyiragongo als een "vriendelijke, rode", in tegenstelling tot de "grijze moordenaar". Een meer gedetailleerde taxonomie vinden ze iets voor "ouwe knarren", want iedere vulkaan is uniek. In 1977 loopt het kratermeer plotseling leeg en overvalt de lavastroom de omringende dorpen met een snelheid van meer dan 60 km/uur. Kussenlava's De film- en fotobeelden tonen snel stromende lavarivieren, sensueel kruipende touwlava, "bubbelbaden" van lava, maar ook spectaculaire onderwaterbeelden waarbij kussenlava's zich vormen en weer uit elkaar barsten. Later komen daar ook gloedwolken bij van explosieve stratovulkanen, soms ongeëvenaard gefilmd op nog geen vijftig meter afstand, zoals van de Mt Augustine, in Alaska. Dit is het vulkaantype van o.a. de Vesuvius (Pompeï, 79 n.Chr.), Tambora (1815), Mont Pelée (1902) en Mount St. Helens (1980). Tot grote frustratie van Maurice, waren ze niet bij de enorme uitbarsting van Mount St. Helens, in de staat Washington, in 1980. Drie maanden lang waden ze door de as en bekijken alles van dichtbij. Een goede vriend en collega, David Johnston, heeft de eruptie niet overleefd, zoals vele anderen. Hij denkt op een veilige afstand (8 km) van de berg te staan, maar de gloedwolk bleek een bereik van 30 km te hebben. Het zijn deze grijze moordenaars, en hun ervaring in Colombia met de Nevado del Ruiz (1985), waar geen evacuatie werd uitgevoerd en 25.000 mensen omkwamen in modderstromen, die het echtpaar tot inkeer brengen: vulkanen zijn weliswaar mooi, maar eisen levens. En dat moet worden voorkomen. In toenemende mate gaan ze zich bezighouden met voorlichting en willen ze overheden overtuigen van de noodzaak om evacuatieplannen op te zetten. Als ze staan te filmen, in afwachting van de eruptie van Mount Unzen (Japan), worden ze - samen met andere journalisten - op 3 juni 1991 overvallen door een pyroclastische stroom. De voice-over eindigt met de mededeling dat, mede dankzij waarschuwingen van de Kraffts, de evacuatie is uitgevoerd van het omliggende gebied van de Pinatubo (Filippijnen), die diezelfde maand zou uitbarsten. |
|
|
|
|
AmsterdamsMilieu is een initiatief van De Vuurberg © Annemieke van Roekel 2022 Laatste wijziging: 8 augustus 2022 |