stad © A. van Roekel


[home]

Veel geld verspild aan Afrikaanse zonne-energieprojecten

© Annemieke van Roekel / De Vuurberg


Zonnecellen 14 juni 2011 - De miljoenen die in de jaren negentig zijn uitgegeven aan zonne-energieprojecten (PV) in Afrika lijken, met de wijsheid van nu, weggegooid geld te zijn geweest. Het ministerie van Economische Zaken en Shell pompten destijds veel geld in pionierende projecten die van elektriciteit verstoken Afrikanen van de nodige kilowatts moesten voorzien. De welvaart zou erdoor toenemen; de stroomvoorziening maakte het mogelijk luxegoederen als een televisie en een koelkast aan te schaffen.

De goede bedoelingen waren niet beperkt tot Afrika alleen. Met de massaproductie van zonnecellen zou de kostprijs van PV-systemen dalen (PV staat voor photovoltaïsch: door licht opgewekte elektriciteit) en zou de (Nederlandse) thuismarkt de beschikking krijgen over goedkopere zonnecelsystemen. Afrika leek destijd het continent bij uitstek voor de introductie van zonne-energie. Door de verspreide ligging van dorpen en huizen in Zuid-Afrikaanse landen als Swaziland en Botswana was de aanleg van infrastructuur voor de stroomvoorziening daar niet rendabel, zelfs vier maal duurder dan autonome (niet aan het net gekoppelde) zonnecelsystemen.

Initiatiefnemer van het mini-symposium ‘Een moment zon en wind’ in de Rode Hoed op 10 juni, Chris Westra, beschrijft de Afrikaanse toestanden als "om te janken". Verkoopcijfers vielen tegen en veel zonnepanelen werden gestolen. Ook bleef het onderhoud achter. Maar Peter Blom, bestuursvoorzitter van de Triodos Bank die destijds leningen verstrekte aan de deelnemende bedrijven, is van mening dat er ondanks de magere verkoopresultaten veel van de ervaringen is geleerd. En de leningen zijn allemaal terugbetaald, zo constateerde hij opgelucht. Voor de toekomst verwacht hij veel van zonnecelprojecten gekoppeld aan microkredieten. De bank uit Zeist, die zich toelegt op duurzaam beleggen, is actief met deze vorm van leningen aan de allerarmsten in tachtig landen.

Het aantal mensen dat wereldwijd verstoken is van elektriciteit, is nog steeds erg groot: meer dan anderhalf miljard mensen hebben geen elektra en ruim twee miljard mensen koken op hout. Elektriciteitsvoorziening op het platteland zou niet alleen de welvaartscondities kunnen verbeteren, maar tevens "de massale trek naar de steden kunnen voorkomen", aldus Westra. Op dit moment wint China snel terrein op het Afrikaanse continent. Afrika is interessant als afzetmarkt voor China, dat de ambitie heeft om wereldmarktleider te worden op het terrein van zowel zonne- als windenergie.

Ondanks de enorme ruimte die China tot zijn beschikking heeft voor windparken in de eigen, onbenutte, binnenlandse woestijngebieden, richten ze zich ook al op offshore-toepassingen van wind. "China kijkt met een glimlach naar wat er in Europa aan duurzame elektriciteitsopwekking gebeurt," aldus Kornelis Blok, directeur van het internationale adviesbureau Ecofys en hoogleraar Natuurwetenschap & Samenleving aan de Universiteit Utrecht. Blok is mede-auteur van het recent verschenen Energy Report, waarin behalve een schatting van het wereldenergiegebruik in 2050 ook wordt geanalyseerd of duurzame bronnen volstaan om aan de wereldenergievraag te voldoen.

Bij een uitfasering van kernenergie in 2050 zal 40% van de elektriteitsvoorziening afkomstig zijn van zon en wind, zo staat in het rapport, dat in opdracht van het Wereld Natuur Fonds tot stand kwam, te lezen. Daarbij is naast PV ook een belangrijke rol weggelegd voor zonthermische centrales, de zogeheten Concentrated Solar Power (CSP), waarbij zonlicht via spiegels water in een turbine verwarmt waarbij elektriciteit wordt opgewekt. Deze 'zonnetorens' zijn al operationeel in de omgeving van het Zuid-Spaanse Sevilla.

Uit de cijfers blijkt dat er wereldwijd veel gebeurt om zonne- en windenergie op te schalen. Daarbij wordt ook duidelijk dat Nederland zijn positie als voorloper op het terrein van windenergie te grabbel heeft gegooid. Een schrale troost is dat ons land vanwege zijn scheepvaarttraditie wel zijdelings betrokken is bij vele lopende offshore-windprojecten in de Noord- en Oostzee. Voor de toekomst ziet Westra voor Nederland een continuering van deze activiteiten, als provider van logistiek, (drijvende) havens en montageschepen.



Meer lezen:

Artikelen over Zon & Wind op www.vuurberg.nl
Synopsis van het boek 'Woestijnstroom' - over CSP - van wetenschapsjournalist Rijkert Knoppers

AmsterdamsMilieu is een initiatief van De Vuurberg Journalistiek & Geo-educatie © Annemieke van Roekel 2011. Niets van deze website mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie, plaatsing van teksten en/of afbeeldingen op andere websites of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
Laatste wijziging: 24 juni 2011
[home] [top] [contact]