|
|
| [home] |
|
De Homo economicus bestaat niet © Annemieke van Roekel / De Vuurberg 
1 november 2011 - In de serie ‘Leermeester & leerling’ waren in de Rode Hoed op 31 oktober twee hoogleraren in
de economie te gast: Bas Jacobs (Erasmus School of Economics) als leerling en Lans Bovenberg (voorheen
IMF, Economische Zaken; nu onder meer Universiteit Tilburg, Netspar, CPB) als leermeester.Macro-econoom Jacobs valt op in het publieke debat door zijn betrokken en onafhankelijke manier van spreken. In klare taal weet hij macro-economische begrippen uit te leggen en dat is uniek, blijkt deze avond. Want collega-economen die, net als hij, in een universitaire omgeving verkeren, vinden het maar tijdverspilling om het grote publiek uit te leggen hoe de economie in elkaar steekt. Jacobs ziet die vertaalslag als zijn “maatschappelijke plicht”. Hij wil niet alleen in een ivoren toren zitten. “Collega’s vinden publiceren belangrijker. Maar slechts een enkeling leest die papers. Een maatschappelijke functie is voor mij belangrijk. Als dat zou wegvallen, zou dat voor mij persoonlijk een verschraling betekenen.” Volgens Jacobs zijn er te weinig jonge economen actief in het maatschappelijke debat. Vroeger lieten de ‘gestudeerden’ veel vaker van zich horen. “Maar je moet daar natuurlijk wel een talent voor hebben,” aldus Bovenberg. “En Bas heeft dat talent.” Grofweg valt de economenpopulatie in twee groepen uiteen: de technische economen die in wetenschappelijke tijdschriften publiceren en de lullende economen. Jacobs en Bovenberg bewandelen de middenweg, vinden zij zelf. Terwijl het belang van wetenschapspopularisatie breed wordt ingezien (als het gaat om ruimtevaart, geneeskunde etc.), zijn er maar weinig mensen die zich in de media storten op economische begrippen. Hoe hangen belastingen bijvoorbeeld samen met werkgelegenheid? En wat heeft de gasbel met de internet bubble te maken? Ook economie is wetenschap. De economische wetenschap baseert zich vooral op de wiskunde. Dus als je een goed econoom wilt worden, kun je maar beter in je eerste studiejaren wiskunde of een andere exacte wetenschap gaan studeren, is de tip van beide hoogleraren. Voor een succesvol econoom volstaat de gewone economiestudie niet. Zonder een exacte insteek ( de econometrie) is het economievak niet goed uit te oefenen. Daarover zijn Jacobs en Bovenberg het eens. De valkuil is wel dat je door kan schieten in de techniek. Jacobs vindt dat je in dit vak voortdurend wordt geconfronteerd met je eigen ‘domheid’, met datgene wat je nog niet weet. Het is te vergelijken met de levenswijze van de Stoïcijnen: om wijs te worden moet je dagelijks een (figuurlijk) bord met spijkers en glas eten. Dat is voor “levensgenieter” Jacobs wel eens moeilijk. Bovenberg vindt dat je als economisch wetenschapper inderdaad wel erg veel geduld moet opbrengen. “Het vereist vele uren, zoals ieder ambacht dat vereist. Ook de economische wetenschap is een ambacht.” Wat zeggen de heren over de huidige economische crisis? Bovenberg vindt al 20 jaar dat de bankensector de economie destabiliseert. Jacobs verbaast zich er over dat er in de standaardboekwerken over macro-economie geen woord geschreven is over de rol van de banken. “Ze komen er gewoon niet in voor!” Ook ontbreekt kennis over de onzekerheid van menselijk gedrag. Keynes schreef daar al over. “In financiële modellen ontbreken gegevens over onzekere processen die met het menselijk handelen samenhangen,” aldus Jacobs. “De consequentie is dat theorieën over beleggingsstrategieën niet voldoen.” Het beeld van de Homo economicus moet daarom worden losgelaten. Jacobs vindt het een taak van economen om weer verhalen te gaan vertellen. Verhalen die “resoneren”. “De progressie zal verlopen via metaforen. Door verhalen kunnen we de wiskunde weer gaan begrijpen.” Dat beide economen elkaar hebben 'gevonden', heeft misschien te maken met hun zo op het oog tegengestelde karakter. Bas: gepassioneerd (ondanks zijn Friese bloed), emotioneel. Hij is oprecht boos op het onvermogen dat de politici tijdens de huidige crisis tentoonspreiden. Lans blijft altijd rustig, rationeel. “Ik heb vooral oog voor detail; de grote ideeën laat ik voor de anderen. Ik zie vooral dat het glas half vol is. Bas ziet een half leeg glas.” Foto linksboven: Griekse 1-euro munt. Het beeld van de uil stond ook op 2000 jaar oude Griekse munten >> |
|
AmsterdamsMilieu is een initiatief van
De Vuurberg Journalistiek &
Geo-educatie © Annemieke van Roekel 2011. Niets van deze website mag worden
vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie,
plaatsing van teksten en/of afbeeldingen op andere websites of op welke wijze
dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. [home] [top] [contact] |