|
|
| [home] |
|
Tweet
Voedsel ruilen tegen zeldzame aardmetalen © Annemieke van Roekel / De Vuurberg 
6 maart 2012 - Decennia geleden werd het al voorspeld: toekomstige oorlogen gaan over
water en grondstoffen. Ook voedselgewassen gelden als 'grondstoffen'. De wereldbevolking stevent af op de
negen miljard zielen, veel meer dan de planeet kan dragen. Miljarden aardbewoners – vooral in China,
India en Brazilië - maken momenteel een inhaalslag qua consumptiegedrag en luxebehoefte. Het is voor het eerst in de
aardgeschiedenis dat de dierlijke eiwitconsumptie uitstijgt boven de plantaardige eiwitconsumptie,
constateert Cees Veerman tijdens het debat It’s food, stupid op 6 maart in het Amsterdamse
debatcentrum de Rode Hoed. En die behoefte zet door.Veerman, twee maal landbouwminister, ex-WUR, CDA-'mastodont' en ook als ondernemer ervaringsdeskundige in de (Europese) landbouwpraktijk, constateert tevens dat de landbouwproductiviteit wereldwijd een dalende trend vertoont voor tarwe, rijst en maïs. Dat geldt vooral voor de productiefste zones in Afrika, toont hij op een sheet. Per continent zijn er grote verschillen; zo is in Brazilië de productiviteit van maïs een factor tien hoger per hectare dan in Afrika. Veerman is van mening dat landbouwkundig onderzoek de laatste decennia sterk is verwaarloosd. Nieuwe rassen die bestand zijn tegen klimaatverandering (zoals droogte en intensieve regenval) zijn onvoldoende ontwikkeld, zegt ook het IPCC. Het duurt een jaar of vijftien voordat een nieuw ras op de markt komt, dus we moeten die achterstand snel zien in te halen. No business than farming business 'There's no business than farming business', aldus Veerman. Voedsel is meer dan voedsel alleen. Voedselgewassen dienen in toenemende mate als vervanging van fossiele brandstof. De VS spannen de kroon: alleen daar al belandt tussen de 30 en 40% van de maïsoogst in de benzinetank. Je ziet overigens wel grote verschillen in de efficiency van biobrandstoffen. Daarnaast speelt voeding in veel landen een cruciale rol in het handhaven van de politieke stabiliteit. Veerman: ‘Er is nog nooit een regime overeind gebleven als het volk honger had.’ Niet voor niets koopt China - dat zich voor de taak gesteld ziet 22% van de wereldbevolking te voeden met 7% van het mondiale landbouwareaal - op dit moment op grote schaal stukken land op in Afrika. China, maar ook andere Aziatische landen, doen op grote schaal aan land grabbing omdat ze als de dood zijn voor volksopstanden, aldus Rob de Wijk, directeur van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. Deze 'boerderijen op afstand' moeten voedselzekerheid bieden op de lange termijn. De ironie wil dat landen waar land grabbing plaatvindt soms ook de landen zijn waar de VN voedselpakketten uitdeelt, zoals in Ethiopië. De Wijk vindt het een zorgelijke ontwikkeling dat landen met koopkracht (doordat zij bijv. grote olievoorraden bezitten) voeding kunnen opkopen en andere landen hierbij het nakijken hebben. Ook het feit dat de moderne landbouw is gebaseerd op de petrochemische industrie (door de input van kunstmest en brandstoffen die nodig zijn om voedsel over de hele wereldbol te verslepen) vindt hij een kwalijke ontwikkeling. Er heerst hierover veel naïviteit bij politici en wetenschappers; die mening deelt ook Veerman. Om op te boksen tegen de 'staatskapitalistische mentaliteit' van de nieuwe grootmachten, pleit De Wijk ervoor landbouwgrondstoffen in te zetten als strategisch ruilobject voor andere schaarse grondstoffen waaraan het westen gebrek heeft, zoals zeldzame aardmetalen. Van deze 'zeldzame aarden' is meer dan 95% in handen van China, terwijl hightech industrieën niet zonder deze grondstoffen kunnen functioneren. Zo'n uitruil van bijvoorbeeld lithium is bijvoorbeeld al aan de gang tussen Japan en Zuid-Amerika. Olie voor voedsel China vertaalt binnenlandse politiek in geoplitiek, aldus De Wijk, die zijn analyses ook wekelijks in een column in Trouw schrijft. Met een economische groei van 7% en een toenemende industrialisatie, ziet de Chinese regering meer ontevredenheid op het platteland, waar jaarlijks maar liefst 150.000 incidenten plaatsvinden. Door vervuiling van het oppervlaktewater en de aanleg van dammen slinkt het landbouwareaal. Politieke instabiliteit zou het einde van het communistisch regime kunnen betekenen. De Wijk constateert dat China voor het eerst sinds 600 jaar oorlogsschepen naar de Indische Oceaan stuurt en de VN te weinig doet om deze 'militarisering' tegen te houden. 'De landen doen waar ze zin in hebben,' aldus een sombere De Wijk. Zijn dringende advies is om met de inzet van landbouwproducten 'strategische afhankelijkheden te creëren'. 'Olie voor voedsel,' is zijn credo. Nu China en Rusland de besluitvorming in de VN domineren, wordt dat steeds noodzakelijker. Het idee dat VN als een supranationale organisatie functioneert, is inmiddels verleden tijd. Bedrijven moeten hun regeringen verzoeken die strategische allianties aan te gaan. Shell doet dat al, omdat het bedrijf bijvoorbeeld in Rusland wordt weggespeeld. Het initiatief tot een strategische uitruil moet vanuit Europa komen nu de VS niet meer verder dan zijn grenzen kijkt. De EU heeft daarin een belangrijke rol en moet onder ogen zien dat machtsdenken misschien niet in Europa domineert, maar wel in de rest van de wereld. Foto linksboven: Binkel, een oud tarweras |
|
AmsterdamsMilieu is een initiatief van
De Vuurberg Journalistiek &
Geo-educatie © Annemieke van Roekel 2011. Niets van deze website mag worden
vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie,
plaatsing van teksten en/of afbeeldingen op andere websites of op welke wijze
dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. [home] [top] [contact] |