|
|
|
AmsterdamsMilieu.nl De site met (milieu-)journalistiek van Amsterdamse bodem [home] |
|
De ideologie ingeruild voor de filosofie
20 mei 2010 - Op zijn laatste dag als lid van de Tweede Kamerfractie van de SP, is Jan Marijnissen te gast bij Ad Verbrugge voor een filosofisch debat. De zaal is goed gevuld. Jan Marijnissen is populair; hij kan niet stuk. Zelfs opvoedingscoach en ‘webmaster’ van ouderonline.nl wil tips van de ex-voorman van de Socialistische Partij. Maar hij verwijst haar naar zijn vrouw die kleuterleidster is en zijn enige tip is die van de eerste de beste ouder: wees consequent in de opvoeding. Ook Marijnissen is geen held en geen goeroe, maar een gewoon mens. Vooral zijn oprechtheid en menselijkheid maken hem zo populair. Wars van gladde praatjes en leeg jargon, zoals zoveel collega-politici. Deze man inspireert en heeft nog idealen, zo lijkt het. In zijn nieuwe boek, ‘De woorden van Wilders, hoe ze werken’ schrijft taalspecialist Jan Kuitenbrouwer dat Marijnissen zich onderscheidt omdat hij niet de taal spreekt van de andere volksvertegenwoordigers. Dus niet de taal van circulaires van de overheid die het volk in de bus krijgt. De burger ‘verlangt, bewust of onbewust, naar een politicus die daar doorheen breekt. Met zijn eigen taal’. In dat opzicht lijkt hij op Wilders en Fortuyn, analyseert Kuitenbrouwer. De SP wordt wel als conservatief bestempeld. Waar komt die kwalificatie vandaan? Het zal te maken hebben met normen en waarden, die de SP al vanaf het begin hoog in het vaandel had staan. Veel eerder dus dan de CDA er een partijboodschap van maakte. Wat onderscheidt de SP nu binnen links, vraagt Verbrugge. Volgens Marijnissen is de SP nog steeds maatschappijkritisch, tegen de tijdgeest in. In tegenstelling tot de de PvdA, die het kapitalisme heeft omarmd, houdt de SP vast aan argwaan ten aanzien van ‘het systeem’. Inmiddels zijn de boeken van Marx en Lenin voorgoed opgeborgen. Weliswaar is de partij uit deze twintigste eeuwse ideologieën voortgekomen en werd er in de begintijd fel gediscussieerd over passages uit deze werken. Ook internationale politieke ontwikkelingen die zich in de jaren zestig en zeventig China, Rusland en Afrika afspeelden waren aanvankelijk een sterke inspiratiebron, maar spelen een steeds minder belangrijke rol. |
Een totale breuk met communistische ideologieën kwam pas echt op gang in de jaren 80, toen
de verzakelijking intrad en de hele wereld in de greep kwam van het neoliberale
gedachtengoed. De attitude van de SP is er nu een van openheid, aldus Marijnissen.
'Onze partij staat nu open voor alles en iedereen.' Ideologie heeft plaats gemaakt voor
wetenschap en waarden en ook voor filosofie. Het morele anker van de SP bestaat uit drie kernwaarden:
respect voor de menselijke waardigheid; de gelijkwaardigheid van
ieder mens en de hieruit voortvloeiende en noodzakelijke solidariteit. Sinds 1985 richtte de partij zich meer en meer op de praktijk, hoewel het enige tijd duurde voordat het “ideologisch gezever” ook landelijk plaats maakte voor een praktische instelling. Die praktische instelling in combinatie met een wijkgerichte aanpak vond, niet toevallig, zijn wortels in het industriestadje Oss. De SP, die inmiddels 140 afdelingen heeft waar iedereen kan binnenlopen en zijn verhaal kan doen, is nog steeds sterk activistisch van aard. Halverwege de jaren negentig beleeft de SP een gestage opmars die in 2006 een hoogtepunt in het aantal Tweede Kamerzetels bereikt. Vanaf dat moment, al voordat Marijnissen aftreedt, krimpt het aantal zetels weer. Voor Marijnissen was een studiereis in 1996 naar de VS een eyeopener. 'Ik zag dat slechte publieke voorzieningen leiden tot een maatschappelijke tweedeling en tot een verdere afbrokkeling van het draagvlak om belasting te betalen. In 1996 - in het tijdperk Lubbers - schrijft de SP-voorman het boek 'Tegenstemmen'. Vooral Frits Bolkestein vormt een inspiratiebron. Normen en waarden zijn belangrijke thema's, die in die tijd vooral door links worden weggehoond. 'Ook opvoeding was in die tijd taboe in linkse kringen, en laisser-faire het toverwoord,' aldus Marijnissen. Voor Marijnissen is een publieke moraal synoniem met beschaving. Nog een kernbegrip uit het gedachtengoed van de SP is de 'menselijke maat'. In Nederland heeft de kleinschaligheid massaal plaats moeten maken voor grootschaligheid, zoals in het onderwijs (te grote klassen en scholen) en de zorg (te grote verpleegtehuizen). '80% van de Nederlanders vindt die grootschaligheid een slechte zaak.' Hoe kun je deze visie politiek mobiliseren, vraagt Verbrugge zich af. De reactie van Marijnissen hierop: 'Er zijn teveel gevestigde belangen die de concretisering van kleinschaligheid tegenhouden'. Tekst en fotografie: Annemieke van Roekel |
|
|
|
|
AmsterdamsMilieu is een initiatief van
De Vuurberg Journalistiek &
Geo-educatie © Annemieke van Roekel 2009. Niets van deze website mag worden
vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie,
plaatsing van teksten en/of afbeeldingen op andere websites of op welke wijze
dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. [home] [top] [contact] |