'Wij verkopen geen schoenendozen'
In: Ecoblad, maart 2001

Bij het ontwerpen van de woonarken van Bruinsma BootWoningen wordt ook aandacht besteed aan de vormgeving van de opbouw. De exclusieve BootWoningen zijn woonarken met stijl, volgens directeur Sietse Bruinsma. Voor de toepassing van duurzame technieken wil hij zich wel hard maken, maar "als de klant het niet wil, houdt het op". Momenteel is een 'energieneutraal' prototype van een BootWoning in voorbereiding.

Annemieke van Roekel

Hoe bent u ertoe gekomen BootWoningen te gaan bouwen?

Vijfentwintig jaar geleden heb ik het bouwbedrijf van mijn vader overgenomen. Sinds 1995 ben ik naast de activiteiten als bouwondernemer begonnen met het bouwen van woonarken. In april vorig jaar heb ik mijn bouwbedrijf van de hand gedaan om me volledig op de bouw van BootWoningen te storten. Het is voor mij een nieuwe uitdaging want het wonen op water heeft volgens mij de toekomst. Toen ik met de bouw van woonarken begon, was het al snel duidelijk dat ik niet de gewone 'schoenendozen' wilde bouwen die je overal ziet. Er is niets op tegen hoor en het is goedkoper. Maar bij het ontwerpen van de BootWoning besteed ik erg veel aandacht aan de vormgeving van de opbouw. Steeds meer mensen hebben geld over voor een woonark die er mooi uitziet en waarvan het ontwerp van de opbouw uniek is. In de meeste gevallen komt de koper met een idee hoe hij wil dat zijn schip er ongeveer gaat uitzien. De meeste BootWoningen worden gebruikt als woonhuis. Een enkel schip is voor recreatief gebruik. Wij produceren circa zes BootWoningen per jaar.

Op welke markt richt u zich?

Tweederde van mijn schepen ligt in Noord- en Zuid-Holland. In die provincies is de vraag naar luxe woonarken het grootst. De overige schepen liggen hier in de omgeving. De prijs van een BootWoning concurreert in gunstige zin met de huizenprijzen in de Randstad. De schepen moeten dus wel vanuit Friesland worden getransporteerd en dat kan heel wat voeten in de aarde hebben. Een schip dat nu hier op de werf wordt gebouwd heeft een demontabele kap. Als wij tijdens het transport een kleine sluis of vaste brug passeren, kan de kap er met een kraan van afgetakeld worden. Op de plaats van bestemming wordt het schip verder afgewerkt. Het is wel eens voorgekomen dat een schip een oude sluis moest passeren en er een duiker opgetrommeld moest worden om oud metselwerk op de bodem van de sluis te verwijderen. Behalve met het transport, moeten we bij de bouw soms rekening houden met de plaats waar het schip komt te liggen. In Amsterdam aan de Leidse Kade tegenover huisnummer 59 ligt een schip waarvan de betonnen bak helemaal op maat schuin is afgewerkt, zodat het precies past tegen het talud van de kade.

Zijn deze schepen geschikt voor bijzondere locaties, zoals open zee?

Nee, maar dat geldt voor alle woonarken, ook als je de opbouw op een ponton zou plaatsen. Op zee is de golfslag te groot. Ik zou me wel kunnen voorstellen dat je een grote pier maakt in de vorm van een cirkel en daarbinnen de omstandigheden creëert om woonarken neer te leggen. Het transport hoeft geen probleem te zijn. Je kunt een woonark voor het transport op een ponton zetten en de ponton op de plaats van bestemming laten afzinken. Dat zouden we ook doen als wij onze schepen gaan exporteren naar Denemarken of Zweden.

Hoe maak je de schepen onafhankelijk van de voorzieningen op de wal?

We maken nu ook al woonarken die voor een groot deel onafhankelijk zijn van voorzieningen op de wal. Eén BootWoning is uitgerust met een drinkwaterbereider, die uit oppervlaktewater door middel van omgekeerde osmose drinkwater maakt. De kwaliteit van dat water vind ik zelfs beter dan de kwaliteit van leidingwater! Een PV-paneel, met een omvormer naar 220 Volt, levert voldoende elektriciteit voor recreatief gebruik van de BootWoning. In mijn ontwerpen ligt de kap in een hoek van circa 125 graden en is daarom geschikt voor een goede inval van de zonnestraling op het paneel. Voor bewoning zou je vanwege een hogere elektriciteitsbehoefte een veel grotere oppervlakte aan zonnecellen nodig hebben. Wij zijn nu bezig met het ontwerp van een prototype van een energieneutrale BootWoning. Het schip is vrijwel onafhankelijk van de voorzieningen aan de wal. Alleen 's winters, als de zon te weinig schijnt, is een kabeltje naar de wal nodig voor stroom. De energieneutrale BootWoning zal zijn uitgerust met een groot oppervlak zonnepanelen, een IBA-systeem voor de zuivering van afvalwater, een systeem voor waterbereiding, een zonneboiler, een warmtepomp en een warmteopslagsysteem. In de zomer wordt warmte opgeslagen in een tank met water. In de drijver is voldoende ruimte voor alle installaties.

Hebben de kopers van een BootWoning vaak belangstelling voor de toepassing van duurzame energie of energiebesparing?

We zouden veel vaker duurzame energietechnieken willen inbouwen, maar het is de klant die het bepaalt, niet wij. Je kunt het nog zo promoten, maar als mensen bijvoorbeeld zonnepanelen te duur vinden dan houdt het gewoon op. Behalve met zonnepanelen, zijn een aantal van onze schepen uitgerust met zonneboilers en warmtepompen. Onze schepen worden standaard goed geïsoleerd. Voor de isolatie van de wanden gebruiken wij cellulose-isolatie. Dat is versnipperd oud papier. Het heeft voordelen boven het veel gebruikte glas- en steenwol omdat het in alle hoeken en gaten komt en je zo geen last hebt van luchtlekken. Platen en dekens van glas- en steenwol sluiten vaak niet goed aan. Het is vergelijkbaar met een jas. Als je de rits en klittenband niet goed dicht doet, helpt de jas eigenlijk helemaal niks. We hebben één schip opgeleverd met een grasdak, dat optimaal werkt voor geluidsisolatie. Dubbel glas en zelfs zeer hoog rendementsglas (HR++) gebruiken wij ook. De Energie-Prestatie-Coëfficiënt (EPC) berekenen wij niet. Het grote voordeel van dit soort producten is dat je niet aan het Bouwbesluit vast zit (waarin tegenwoordig een EPC van 1,0 is voorgeschreven, AvR). Dat vind ik heerlijk. De afmetingen van bijvoorbeeld deuropeningen en de plafondhoogte mag je zelf bepalen. Als botenbouwer heb je alle vrijheid in het ontwerp.

Is er in Nederland wel genoeg ruimte om op water te wonen?

Grond wordt in de toekomst erg schaars. Bovendien is er in ons land veel water en zullen er in de toekomst nog veel meer waterrijke gebieden bijkomen. Ik denk dan wel vooral aan kleinschalige projecten en niet aan honderd boten op een rij. Het kan een prima alternatief zijn voor de uitbreiding van dorpen met de zogenaamde 'witte schimmel', nieuwbouwwoningen die het aanzien van een dorp meestal geen goed doen. Het voordeel van woonarken is dat zij laag zijn. Vanuit het Innovatiecentrum zijn wij in 1998 met vier mensen begonnen aan het project Wonen Op Water (WOW). De groep bestond uit een architect, een constructeur, een projectontwikkelaar en ik. We zijn bezig om locaties voor woonboten te realiseren. De visie van WOW is dat er boten van verschillende bouwers komen te liggen, maar wel onder een streng toezicht qua vormgeving.

Kun je met wonen op water de schaarse ruimte beter benutten?

Ik heb ooit een plan gemaakt voor een locatie in Beuningen bij Nijmegen. In het water dat grensde aan een woonwijk zou een eiland komen, met een tiental vrijstaande huizen. Vanwege de driehoekige vorm van de kavels op het eiland, was het ongunstig om hier woningen te bouwen. Mijn voorstel was om het eiland kleiner te maken en circa tien woonarken rondom het eiland te leggen. Het eiland zou dan gebruikt kunnen worden als ondergrondse parkeergarage en berging. Voor de omgeving zou dit een ideale oplossing zijn, met het eiland als groen gebied in de wijk. De locatie bood ruimte aan dertien woonarken. Het plan werd gesteund door de stedenbouwkundige en de wethouder, maar is helaas afgeblazen door B&W. Uiteindelijk zijn er gewone woningen op het eiland gebouwd. Ons plan was niet veel duurder, omdat er minder infrastructuur aangelegd hoefde te worden. Iets dergelijks zou een primeur voor Nederland zijn geweest.

Is er genoeg belangstelling van woningzoekenden voor een dergelijk project?

De mensen die in een woonark wonen hebben het ultieme gevoel aan en in het water te zitten. Je moet het niet vergelijken met het wonen in een gewoon huis. Wonen op een schip is zoals een motorrijder zich voelt op zijn motor. Je bent vrij. Het is intenser. Je ziet heel veel mensen die vroeger in hun studententijd op een schip hebben gewoond en die willen terug. Het heeft iets méér. Tegenwoordig zijn woonarken vaak groot en comfortabel ingericht. In onze BootWoningen kunnen moderne computervoorzieningen worden aangelegd zodat mensen thuis kunnen werken. Sommige BootWoningen hebben deels twee verdiepingen. In een van onze BootWoningen in Amsterdam ligt de badkamer zo dat als je in bad zit je uitkijkt over de gracht. Ik leg de vloer in een BootWoning bij voorkeur laag, zodat je dicht op de waterlijn zit. Het contact met het water is vreselijk belangrijk. Een beetje deining moet je voelen. Dat vind ik persoonlijk het nadeel wanneer een huis op een ponton wordt gezet. Daar kun je in principe ieder willekeurig huis op zetten. Het heeft niet echt te maken met de traditie van wonen op water zoals we die in Nederland kennen.

Is er vanuit het buitenland belangstelling voor uw BootWoningen?

Jazeker. Projectontwikkelaars uit Zweden en Denemarken hebben hun interesse al getoond. In die landen is er veel belangstelling voor onze manier van bouwen. Ze verwachten dat wonen op het water daar een gat in de markt is en zijn bewust niet op zoek naar goedkope oplossingen. Ze willen het daar ook promoten. Ze kunnen twee dingen doen: kiezen voor de goedkoopste schoenendoos of kiezen voor een schip waarmee ze voor de dag kunnen komen. Als ze de publiciteit willen halen en er mensen mee willen overtuigen zullen ze voor de tweede optie kiezen. Mijn ervaring is dat de Zweden en Denen op zoek zijn naar een goede vormgeving en kwaliteit. Mijn idee is om gericht op de buitenlandse markt een nul-energie BootWoning te gaan ontwikkelen.

Woont u zelf ook op een schip?

Ja en nee. Het is niet meer te zien. Mijn woning is gebouwd rondom een houten schip dat in 1930 op de wal is getrokken. Het schip was lek en men heeft het destijds naast een boerderij met een schuur gezet. In de loop van de jaren is er van alles aangebouwd, kamertjes, hokjes tot en met een rieten dak. Aan de vorm van de wanden kun je zien dat het een houten schip is geweest. Het oude houtwerk van het schip is nog zichtbaar.
www.bootwoningen.nl

Annemieke VAN ROEKEL is freelance journalist
E-mail: avroekel@xs4all.nl
Website: www.vuurberg.nl