Docentenmateriaal

De educatieve fossielenwandelingen die voor het project 'Amsterdamse fossielen onder de loep' zijn ontwikkeld, worden op deze website voor elf thema's uitgebreid met achtergrondmateriaal voor docenten PO en VO. Het doel is om docenten uit te rusten met geologische kennis, zodat zij goed voorbereid de stadswandeling kunnen uitvoeren.


DE THEMA'S:

De wereldreis van Nederland
In de loop van een half miljard jaar maakte Nederland een reis van zuid naar noord over de aarde. Tijdens het Carboon lag Nederland op de hoogte van de evenaar. Er zijn vele kaarten en animaties beschikbaar die de reis van Nederland over de aardbol inzichtelijk maken.
Lees verder

Plaattektoniek
De aardkorst bestaat uit losse aardschollen, die over de 'plastische' binnenkant van de aardbol bewegen. Langs de midoceanische ruggen bewegen ze met enkele centimeters per jaar uit elkaar, om in botsingszones onder elkaar (subductie) of tegen elkaar te schuiven (gebergtevorming).
Lees verder

Geologische tijdschaal
Gesteenten vertellen een verhaal over de 'diepe tijd' dat van een andere orde is dan de menselijke tijdschaal. Er wordt gerekend met 10.000en, 100.000en jaren, zelfs met miljarden jaren. De geologische tijdschaal is het resultaat van internationaal wetenschappelijk onderzoek en wordt voordurend aangepast.
Lees verder

Grote extincties
Op de grenzen van de geologische tijdvakken hebben zich vaak dramatische uitstervingsgolven afgespeeld. Fossielen spelen bij het bepalen van die grenzen een belangrijke rol. Ook de Amsterdamse fossielen geven een kijkje in één van de grootste extincties, aan het einde van het Perm (Paleozoïcum).
Lees verder

Klimaatverandering
Klimaatverandering is van alle tijden. Het klimaat wordt onder meer bepaald door de ligging en omvang van de continenten, zeestromingen en de samenstelling van de atmosfeer. Tijdens het vroege Carboon ligt Nederland onder water en wordt het tijdens het late Carboon bedekt met moerasbossen.
Lees verder

Carboonfossielen
In veel Nederlandse steden, zoals Amsterdam, zien we in natuursteen fossiele zeedieren die de oceanen 300 miljoen jaar geleden bevolkten. De meeste soorten stierven uit aan het einde van het Perm. Het zijn vooral koralen, zeelelies, armpotigen en slakken die we in de versteende zeebodem aantreffen.
Lees verder

De Amsterdamse fossielenkenners
Nederlandse geologen en paleontologen (specialisten in fossielen) zijn uitgebreid geïnterviewd over de fossielen die we in kalksteen in Amsterdam vinden. In de interviews vertellen zij het geologische verhaal van deze Carboonfossielen vanuit hun expertise en fascinatie voor de aardwetenschap.
Lees verder

Grote geologen
Vooruitstrevende denkers hebben de geologische wetenschap de voorbije eeuwen sterk beïnvloed. We lichten er twee mannen en twee vrouwen uit: James Hutton ('deep time'), Alfred Wegner (plaattektoniek, foto), Marie Tharp (topografie oceaanbodem) en Inge Lehmann (opbouw van de aardbol).
Lees verder

Lokale geologie
Amsterdam begon in de 12e eeuw als nederzetting in een drassig veenlandschap. In de bodem liggen de aardlagen die lezen als een boek: onder het veen klei- en zandlagen uit de ijstijden, onmisbaar voor de bouw op veengrond. De Noord/Zuidlijn is geboord door klei uit een warm interglaciaal.
Lees verder

Excursies langs natuursteen
Behalve de stadswandelingen die in het Loep 1-project zijn beschreven, zijn er nog een handvol wandelingen langs natuursteen uitgezet. Dit zijn meestal stadswandelingen omdat in steden al vanaf de middeleeuwen natuursteen wordt gebruikt, aanvankelijk uit steengroeven uit ons omringende landen.
Lees verder

Fossielen op reis
Je hoeft niet erg ver te reizen om in de natuur prachtige fossielen te ontdekken. Carboonfossielen vind je op veel plaatsen in Ierland, de zuidkust van Engeland is beroemd vanwege de fossielrijke 'Jurassic Coast', in België liggen oude hardsteensteengroeven en in Duitsland ligt de Vulkaaneifel, die ook vanwege de mineralen populair is.
Lees verder