11. Fossielen op reis

De fossielen die we in Amsterdamse stoepranden vinden, zijn op hun natuurlijke plek (in situ) te vinden in de ons omringende landen, zoals in Ierland en België. Maar er liggen meer geologisch schatten: zo vinden we spoorfossielen van de alleroudste amfibieën in Zuidwest-Ierland, is aan de zuidkust van Engeland, aan de "Jurassic Coast", het gehele Mesozoïcum ontsloten en zijn de Ardennen een afgesleten gebergte dat ooit vergelijkbaar was met de Alpen.



Af.: In grote delen van Ierland ligt kalksteen uit het Carboon aan de oppervlakte.

Ongetwijfeld zijn er leerlingen die tijdens hun vakantie mooie fossielen of stenen hebben gevonden. Heel bekend en populair zijn de ammonieten, gidsfossielen die tot enorme afmetingen - zo groot als de wielen van tractoren - aan de Engelse zuidkust zijn gevonden.
We noemen hier enkele goed bereikbare geologische locaties met Paleozoïsche fossielen, die ook te zien zijn tijdens de Amsterdamse fossielenwandelingen.

Paleozoïsche fossielen uit West-Ierland (Atlantische kust)



Afb.: Links: Brachiopoden (productiden) in de Burren, Co. Clare, typerende fossielen voor lerse hardsteen. Rechts: Een veelvoorkomend fossiel in het Ierse landschap (en Amsterdamse stoepranden) is Siphonodendron, een kolonievormend rugose koraal, zoals deze exemplaren in Mullagh More. Beide foto's zijn van Mike Simms, curator Paleontologie, National Museums Northern Ireland (Belfast) - zie ook de leessuggesties.


Paleozoïsche fossielen uit Schotland (Noordzeekust)



Afb.: Niet ver van Edinburgh ligt Barns Ness, een fossielrijk rotsig strand met vele soorten Carboonfossielen, zoals kolonievormende koralen en zeelelies. Ook de brachiopoden (productiden) die we uit de Amsterdamse stoepranden kennen zijn hier te vinden (foto links). Rechts een detailfoto van een rif van kolonievormende koralen. Beide foto's: Annemieke van Roekel.


Relatie met de Amsterdamse fossielen
Op deze webpagina zijn voorbeelden van fossielen genoemd in ons omringende landen, die wij ook in fossielrijke kalksteen in Amsterdam vinden.

Aandachtspunten
- Eigen fossielenverzamelingen van leerlingen;
- Het is nadrukkelijk NIET de bedoeling om fossielen uit te hakken! Neem als gereedschap vooral een fototoestel mee en laat de fossielen met rust, zodat anderen die na jou komen er evenveel plezier aan kunnen beleven!

Gerelateerde thema's
- Carboonfossielen
- Amsterdamse fossielenkenners

Lees- en kijksuggesties
- Prosper Deitch, Marckque Heemskerk en Dieke Beentjes. Nederlandse geologie door de tijd.
- Edinburgh Geological Society. Geologische wandeling Barns Ness.
- Roekel, A. van (2017/2018). In het spoor van de dino's en Sporen van sauropoden in oude steengroeve (Portugal). Blog Saudades de Portugal.
- Roekel, A. van (2013). De Tetrapod Trackway: spoorfossielen op Valentia Island, Ierland. In: Gea 2013/3.
- Roekel, A. van (2013). Kusterosie legt fossielen bloot. NEMO Kennislink.
- Simms, Michael J. (2006). Exploring the limestone landscapes of the Burren and the Gort lowlands.
- Wyse Jackson, Patrick N. (2015). Kalksteen uit Ierland. In: Gea 2015/4.