Het Wageningse tijdschrift Resource kopte: ‘Het mooiste dictaat van Wageningen’. En daar zou de redactie wel eens gelijk in kunnen hebben. De twee boeken onder de titel Landschappen van Nederland, samen in een mooi uitgevoerde box, ambieert het Wageningse standaardwerk te zijn over de Nederlandse landschappen en hun ontstaan. Bijzonder aan het bijna 1000 pagina’s tellende werk is dat geomorfologie, bodemkunde en geologie worden gecombineerd: een samengaan dus van landschap, ondiepe bodem en diepe aardlagen. .
Lees de volledige recensie op de website van GEA >>
Landschappen van Nederland – geologie, bodem en landgebruik, door A.G. Jongmans e.a.
Wageningen Academic Publishers, 2013
ISBN 9789086862139, 942 pp.
Prijs €99,50

Amsterdam is van alle steden in de wereld het meest in beeld gebracht. Door de reizen van de VOC en de behoefte de wereld te leren kennen en te beheersen, werden er in de 17e eeuw veel kaarten gemaakt. De ontwikkeling van de middeleeuwse stad Amsterdam is prachtig te volgen aan de hand van het imposante kaartenboek Kaarten van Amsterdam 1538-1865, dat onlangs is verschenen. Het boek geeft een gedetailleerde analyse van o.a. de kaarten uit de Gouden Eeuw en ziet het licht n.a.v. vier eeuwen grachtengordel.
Lees de volledige recensie op de website van Kennislink >>
Kaarten van Amsterdam 1538-1865, door Marc Hameleers
Uitgeverij Thoth, 2013
ISBN 9789068686203 Prijs: €69,50

Waarom worden mannen kaal? is een vragenboek op basis van 10 jaar Kennislink. Het beantwoordt vele vragen vanuit de wetenschap: van gezondheid en sport tot technologie en geologie. Alle kennislinkredacteuren werkten mee om een antwoord te vinden op 101 slimme lezersvragen.
Geo-gerelateerde vragen zijn o.a.:
Kan aardwarmte opraken? Is er leven op Venus?
Hoe sprak de oermens? Wanneer is het Nederlandse aardgas op?
Welk punt op de aardkorst ligt het dichtst bij het middelpunt van de aarde?
Lees verder op de site van Nemo >>
Waarom worden mannen kaal, door de redacteuren van Kennislink.
Eindredactie: Sanne Deurloo en Anne van Kessel
Bertram + de Leeuw Uitgevers, 2013
ISBN 9789461561220 Prijs: €12,50

Alice Roberts, al jaren bekend vanwege haar betrokken presentatie van het BBC-programma Coast, is de hoofdauteur van Het verhaal van de mens, een bijzondere uitgave over de menselijke evolutie. Roberts heeft een brede wetenschappelijke achtergrond (arts, anatoom, antropoloog) en dat is dan ook duidelijk te merken aan de mooie tv-documentaires over de evolutie van de mens waarin zij de ‘hoofdrol’ speelt. Daarin betrekt ze allerlei facetten van de evolutie, van ingewanden en botvormen tot hersenen en maakt ze anatomische vergelijkingen tussen mens en chimpansee. Opvallend is haar inlevingsvermogen in de omstandigheden waaronder de vroege mens zich staande moet hebben gehouden. Flexibel zijn was zijn grote kracht.
Lees de volledige recensie in Gea >>
Het verhaal van de mens, door Alice Roberts.
Oorspronkelijke Engelse titel: Evolution. The Human Story.
Lannoo/Winkler Prins, 2012.
256 pag. Met verklarende woordenlijst en register.
ISBN 9789081768801 Prijs: €29,99

In de Bosatlas van de energie komt energie in al zijn aspecten aan bod: de Nederlandse geschiedenis met zijn windmolens en stoomgemalen, turfwinning en het eerste begin van de olie- en gaswinning. De fossiele bronnen, met technische knowhow (productie, transport, opslag en levering) zijn inmiddels uitgebreid met hernieuwbare energiebronnen, zoals wind, zon en biomassa, maar ook energie uit (afval)water en natuurlijk geothermie. Naast energiegebruik komt energiebesparing ruim aan bod. Opvallend is het gestaag afnemend energiegebruik per inwoner; het gasverbruik is in de afgelopen dertig jaar bijna gehalveerd. In de atlas worden de binnenlandse energiestromen in internationaal perspectief geplaatst.
Lees de volledige recensie in Gea >>
De Bosatlas van de energie
Noordhoff Atlasproducties, 2012
136 pagina's, prijs € 24,95
ISBN 9789001120009

‘Beweging’ komt als belangrijke eigenschap van organismen pas op na de grote extinctie van 250 miljoen jaar geleden, toen 95% van de soorten van de aardbodem verdween. De meeste soorten uit die tijd, de zogeheten ‘filter feeders’, zoals zeelelies en brachiopoden, zaten nog vastgeroest op de zeebodem. Na de grootste ecologische crisis aller tijden evolueerden in rap tempo de mobiele dieren, met alle risico’s en evolutiedruk die daar weer bij hoorde. Naast beweging als sterk staaltje van de evolutie, beschrijft Nick Lane in zijn boek Levenswerk negen andere verworvenheden van de evolutie, te weten fotosynthese, warmbloedigheid, de complexe cel, DNA, de oorsprong van het leven, sex, gezichtsvermogen, bewustzijn en dood.
Lees de volledige recensie op Kennislink >>
Levenswerk – De tien sterkste staaltjes van de evolutie, door Nick Lane
Veen Magazines, 2011
304 pagina's, prijs € 16,95
ISBN 978 9085 714040

Je mag het eigenlijk niet zeggen, maar zou klimaatverandering voor Nederland ook geen prettige kanten hebben? Meer zonnige lentedagen en minder ijskoude winters. Volgens de grafieken in de Bosatlas van het klimaat kunnen we in de toekomst ander weer verwachten. Of klimaatverandering door de mens wordt veroorzaakt of een grap is van moeder Aarde, dat houden we even in het midden. De Bosatlas van het klimaat is niet zomaar een atlas, maar ook een leesboek. Door de aandacht voor historische weergebeurtenissen, zoals de Kleine IJstijd in de Middeleeuwen en extreme droogten, lezen we dat het weer onze voorouders regelmatig erg geplaagd heeft. Niet zelden waren de weersomstandigheden zelfs doodsoorzaak nummer 1.
Lees verder >>
De Bosatlas van het klmaat
Noordhoff Atlasproducties, augustus 2011
112 pagina's, prijs € 24,95
ISBN 978 9001 12089 4

De Bodem onder Amsterdam is veel meer dan alleen een geologische stadswandeling, zoals de ondertitel suggereert. De in hoofdstuk 1 beschreven ca twee uur (in een rustig tempo) durende wandeling voert de lezer langs bijzondere plekken, vanaf het CS (stationseiland) via grachtengordel en Stopera met NAP-monument. In de verdiepende hoofdstukken beschrijft de auteur een korte geschiedenis van Amsterdam, de technische aspecten van bouwen op veen en wordt aan de hand van profielen en paleogeografische kaarten de landschappelijke evolutie uitgelegd. De geologische geschiedenis die is ‘gearchiveerd’ in de bodem onder Amsterdam is verrassend. Uit de heldere schrijfstijl spreekt veel zorg voor de lezer; een verklarende woordenlijst met geologische begrippen ontbreekt niet.
Lees de volledige recensie in Gea >>
Dr bodem onder Amsterdam, door Wim de Gans
TNO, Utrecht, 2011
69 pp., gratis te downloaden
ISBN 978-90-5986-372-9

Het gevoel dat Amsterdam een bijzondere stad is, wordt weer eens bevestigd door de prachtige nieuwe Historische atlas van Amsterdam. Al meteen in het eerste hoofdstuk komt het geweld van de Zuiderzee op de stad af, toen die zee nog een getijdengebied was met daarin onherkenbare voorlopers van de Waddeneilanden. Ten noorden van Amsterdam lag een groot merengebied en van een Afsluitdijk kon niemand in de 16e eeuw, toen de kaart voor Filips II werd getekend, nog dromen. Wat zou het een geweldig avontuur zijn terug te keren naar middeleeuws Amsterdam om er rond te dwalen aan de oevers van de Amstel, terwijl de ons vertrouwde torens al zichtbaar waren in het landschap en overal bovenuit torenden.
Lees verder >>
Historische atlas van Amsterdam
Ben Speet
Uitgeverij Boom, 2010
80 pagina's, prijs € 29,90
ISBN 97 890 85065 586

Kijk je schelpenverzameling thuis eens na met de nieuwe uitgave De fossiele schelpen van de Nederlandse kust in je hand, en de kans is groot dat er een fossiele kokkel van duizenden jaren tussen zit. Maar de Nederlandse kust, van Wadden tot aan de Westerschelde, biedt meer: de ouderdom van de schelpen gaat helemaal terug tot het Eoceen en bestrijkt vrijwel het hele Tertiair. Nederland heeft in die periode alle klimaatcondities ondergaan; de fossiele strandschelpen vormen het bewijs. Het boek is rijk geïllustreerd met prachtige gedetailleerde tekeningen die de sfeer van een foto sterk overstijgen. Geoloog Frank Wesselingh, een van de auteurs: ‘We hebben het boek gemaakt voor de echte verzamelaars en de algemene schelpenliefhebbers: mensen die het leuk vinden schelpen op het strand te zoeken en er thuis een naam aan willen geven. Over de slakken maken we een aparte uitgave, die minstens zo dik wordt'.
Lees het hele interview met Frank Wesselingh >>
De fossiele schelpen van de Nederlandse kust
P.W. Moerdijk, A.W Janssen, F.P. Wesselingh, G.A. Peeters
KNNV Uitgeverij 2010
352 pag., prijs: € 45,-
ISBN 978 90 5011 342 7

De Junior Bèta Canon is een verzameling luistercolleges gericht op kinderen vanaf ca 11 jaar. De uitgever LuisterWijs – onderdeel van NDC/VBK uitgevers - wil met deze canon en vergelijkbare uitgaven vooral een jonge doelgroep enthousiast maken voor wetenschappelijke informatie. Vijftig onderwerpen worden in de Junior Bèta Canon uitgediept, waarbij de themareeks - van DNA tot cognitie, het getal nul tot de kernbom en het Periodiek Systeem tot Einstein - wordt gevolgd van de door de Volkskrant en Meulenhoff in 2008 uitgegeven 'De Bètacanon. Wat iedereen moet weten van de natuurwetenschappen’. Deze werd destijds samengesteld in reactie op het gebrek aan bèta-onderwerpen in de historische canon, waarin de 17e-eeuwse Nederlandse wis- en sterrenkundige Christiaan Huygens dreigde te worden overgeslagen.
Lees verder >>
De Junior Bèta Canon
5 audio-cd's, totale luisterduur 350 minuten
Uitgeverij LuisterWijs, november 2009
prijs: € 14,95
ISBN 978 90 8993 020 0

Als je 7500 jaar terug boven Nederland zou vliegen, zou je een uitgestrekt duingebied zien. 6000 jaar geleden is de huidige vorm alleen bij laag water te herkennen, wanneer de kwelders droog vallen. 2500 jaar geleden is het westen van Nederland een groot veenmoeras en is de kuststreek van Noord-Holland, Friesland en Groningen een zompig kweldergebied. De nieuwe Bosatlas van Ondergronds Nederland maakt zichtbaar wat voor de meesten van ons in het landschap onzichtbaar is: ondergrondse gebergten waarvan de toppen en dalen zijn bedekt met zand en klei. Wat zo bijzonder is aan ons land, is de tientallen miljoenen jaar oude ondergrond en de jonge bovenlaag.
Lees verder >>
De Bosatlas van Ondergronds Nederland
Noordhoff Uitgevers, juni 2009
96 pagina's, prijs € 24,95
ISBN 978 9001 12245 4

Embryo’s hebben geen rechten. Kijk maar naar de natuur en zie hoe kwistig deze omspringt met embryo’s, aldus de Engelse bio-ethicus John Harris. Het meeste prille leven overleeft de eerste maand van de zwangerschap niet. Waar zou het embryo dan het recht aan moeten ontlenen teruggeplaatst te worden na IVF-bevruchting, vraagt Harris zich af? De argumenteertruc die Harris voortdurend in zijn boek Enhancing Evolution hanteert, is om menselijke praktijken aan de natuur te spiegelen. Hij praat de door mensen uitgevoerde technische verbetering van ons ras op het niveau van het genoom goed door deze te vergelijken met wat zich in de evolutie afspeelt. Het DNA van de mens is immers al meer dan vijf miljoen jaar aan verandering onderhevig, dan kunnen wij in het technologisch tijdperk gewoon mee doorgaan, zo stelt hij. Nalaten van genetisch geknutsel, liefst al in de 'kiemlijn', zou volgens hem moreel verwerpelijk zijn.
Lees verder >>
Enhancing Evolution
John Harris
Princeton University Press, 2007
242 pagina’s
Prijs: £ 19,95
ISBN 978 0 691 12844 3

Kinderen lijden aan natuurtekort, schrijft de Amerikaanse wetenschapsjournalist Richard Louv in zijn nieuwe boek Het laatste kind in het bos. Van exotische natuurgebieden weten ze alles, al zijn ze er nog nooit geweest, maar de achtertuin – als die er al is – houdt op bij het tuinhekje. Struinen door bossen en weilanden is er voor de huidige generatie niet meer bij. Alleen op zondagmiddag, onder het toeziend oog van overbezorgde ouders. De angstcultuur waarin wij volgens Louv leven, doet ouders besluiten hun kroost liever tussen vier muren te houden. Achter televisie of computer is het veilig en onder controle. Daar loeren weliswaar andere gevaren, zoals de anonieme Sinterklazen op Hyves, maar de risico’s lijken beter beheersbaar.
Lees deze recensie >>
Het laatste kind in het bos. Hoe we onze kinderen weer in contact brengen met de natuur
Richard Louv
Uitgeverij Jan van Arkel, 2007
384 pagina’s
Prijs: € 19,95
ISBN 9789062244683

'Het is een zeer menselijke neiging om aan veranderingen die men in de eigen tijd meemaakt een revolutionaire betekenis toe te kennen,' aldus de tekst in het boek Toekomst in het groot van de Amsterdam University Press. Betekent dit dat de implicaties van de wisseling van George W. Bush door Barack Obama worden overschat? Bush liet de wereld in een puinhoop achter. Maar zonder Bush als president was die puinhoop misschien wel net zo groot geweest. De toekomst voorspellen is net zoiets als kijken in een glazen bol. Vroeger een praktijk die voorbehouden was aan magiërs of aan charlatans. Nu een activiteit van wetenschappers. Statistiek is in de plaats gekomen van intuïtieve kennis. Ondanks de wetenschappelijke onderbouwing komen voorspellingen in slechts een derde van de gevallen uit.
Lees deze recensie >>
Toekomst in het groot
Lucas Reijnders e.a. (red.)
Amsterdam university Press, 2007
244 pagina's
ISBN 978 90 5356 016 7
Prijs: 29,50 euro.

Hoe perfect moeten fotografische beelden van mensapen zijn om ons te overtuigen dat alleen de mens verantwoordelijk is voor de bedreiging en redding van onze naaste verwanten? Het lijkt een onmogelijke opdracht die verantwoordelijkheid ook te nemen, zeker nu de actuele situatie in Oost-Congo weer honderdduizenden mensen op de vlucht heeft doen slaan. Het Wereld Natuur Fonds ziet de precaire situatie in en voorziet de vluchtelingen van efficiëntere kachels en hout uit productiebossen. Maar de oorlog komt akelig dicht bij het Virunga Nationaal Park, waar 150 van de 700 berggorilla's leven. Aan de overtuigende foto's in The Great Apes zal het niet liggen. Bonobo's, chimpansees, gorillas en orang-oetans kijken recht de camera in, de band tussen moeder- en kindprimaten is bijna zichtbaar als een 'invisible rubber band', het zonlicht valt op de haren alsof je ze zou kunnen aanraken. Maar wat nu? De schoonheid van boeken over mensapen kan ondraaglijk worden, omdat het schaamte oproept. Daarom moet, in de woorden van Ruoso & Grundmann, 'total preservation' een realiteit worden.
The Great Apes
Cyril Ruoso & Emmanuelle Grundmann
Evans Mitchell Books, 2007
132 pagina's
ISBN 978-1-901268-31-7
Prijs: £ 14.99 (ca 18 euro)
Lees meer over de mensapen op deze site >>

Vraag een willekeurige geoloog naar het einde van de menselijke aanwezigheid op de aarde en hij zal, z’n schouders optrekkend, zeggen dat de mens voor onze planeet op een geologische tijdschaal geen enkele rol van betekenis heeft gespeeld. Alle tekenen zullen na een miljoen jaar of zo zijn verdwenen. Is dat een troost, gezien de milieuschade die we op korte termijn wel weten aan te richten? Of is het een beklemmende gedachte dat wijzelf en onze materiële nalatenschap in het licht van de geologische tijd niks méér is dan dust in the wind. Voor de auteur van De wereld onder ons is het wel een obsessie. Alan Weisman, journalist, reisde er de wereld voor rond om met allerlei deskundigen over het einde van de tijden te spreken. Wat gebeurt er met steden als New York als de mens vertrokken is? Binnen de kortste keren stromen de tunnelbuizen van de metro onder water, verzakken de bruggen, nemen hyena’s en beren het territorium weer in. De aarde was van de dieren en zal dat dan ook weer zijn.
Lees deze recensie >>
De wereld zonder ons
Alan Weisman
Uitgeverij Atlas, 2007
360 pagina's
ISBN 978 90 450 0057 2
Prijs: 24,90 euro

Where would we be without the BBC? Earth - The Power of the Planet is a combined release of a book and DVD we can only dream about in the Netherlands. Written by lecturer in geology and science writer Iain Stewart and John Lynch, the BBC's head of Science & History, the book is another dive into the natural history of our beautiful planet. Only this kind of releases force us to respect our fragile earth. The six programmes that were broadcasted on BBC 2 each take the main forces that drive our planet as a starting point: volcanoes, the ocean, the atmosphere and ice. The processes taking place in the interior of the earth are visualised in perfect simulations, such as the very beginning of the planet and the moving of ocean floors. Stewart travels all over the world, swims between the spreading American and Eurasian plates in Iceland and approaches flowing lava. His last words are so true: we don't need to save the earth for Earth's sake, we'd only do it for the sake of our own race.
Earth - The Power of the Planet
Iain Stewart & John Lynch
BBC Books (2007) / BBC DVD (2008)
240 pages / 295 mins. Price 23,50 euro's (book and DVD)
ISBN 978 0 563 53914 8

Only two centuries of geology have produced a vast understanding of the evolution of our planet. Most knowledge, however, is exclusively for specialists. Could outreach of earth sciences be realised by a book such as the new KNAW release Geology of the Netherlands? Probably not, as it mainly targets geologists. But still, this 'landmark study' could also trigger science journalists, as topics concerning our subsoil are hot, and this might even increase as we need to know more about subjects relating to climate change such as CO2 storage, geothermal energy and other renewable energy options. Geology has always been associated with finding oil and gas, but times are changing. Geology also has to do with a broader range of topics concerning the earth. The International Year of the Planet - 2008 - has 'outreach' as its main target: bringing earth sciences to the people. This book could help as a source of scientific facts.
Geology of the Netherlands
Theo Wong, Dick Batjes & Jan de Jager (ed.)
Royal Netherlands Academy of Sciences, 2007
354 pages. 65 euro
ISBN 978 90 6984 481 7
To publisher's site >>

Prachtige beelden, maar te snel achter elkaar gemonteerd. Geen beeld duurt langer dan een of twee seconden. Dat maakt de sfeer onrustig en schreeuwerig. Ook de zwoele voice over is niet helemaal op z’n plaats bij Amazing Planet, een informatieve serie van National Geographic over de geologie van de aarde. De productie - bestaande uit drie dvd’s en oorspronkelijk uitgebracht voor tv - is deze zomer met Nederlandse ondertiteling verschenen. De agressieve montage versluiert de verhaallijn. Om die te ontdekken moet je de serie opnieuw bekijken. Dan vallen ook de herhalingen op tussen de dvd’s. De Nederlandse titels dekken de inhoud niet helemaal. Dvd 1- Aarde en Vuur (Born of fire) gaat over de geologische fenomenen aan de randen van actieve plaatgrenzen zoals vulkansime, gebergtevorming en de diepste troggen ter wereld zoals de Marianentrog. Dvd 2- Water en leven (Destructive forces) gaat over de eroderende krachten van water, ijs en zand. Met mooie beelden van de Grand Canyon. Dvd 3- Klimaat en verandering (Ocean realm) gaat over de invloed van de oceanen op het klimaat op aarde, het ontstaan van de planeet, de continenten en plaattektoniek. Klik hier voor een uitgebreidere beschrijving.
Amazing Planet
National Geographic, 2008 (Nederlands ondertiteld)
3 dvd's - totale speelduur 150 minuten
ISBN 978 90 8510-469-8

Over een jaar hoopt de Nederlandse theatermaakster en avonturierster Manon Ossevoort aan te komen op de geografische Zuidpool, na een duizenden kilometer lange reis door Europa en Afrika per tractor. Ossevoort reist voor moderne begrippen met een slakkengang van zo’n tien kilometer per uur (op slechte wegen met niet meer dan vijf km/uur) via voormalig Joegoslavië, Egypte, Soedan en Ethiopië verder zuidwaarts. Op de tractor naar de Zuidpool beschrijft het eerste deel van de reis (tot Oeganda). Ossevoort doet hierin verslag van haar ervaringen en theatervoorstellingen onderweg, waarin ze ‘dromen’ van mensen uit het publiek verzamelt. Papieren en digitale versies van die dromen zal ze op de Zuidpool achterlaten in de buik van een sneeuwpop ‘als een tijdsdocument van de dromen van de wereld’. In november 2008 staat – met tractor - de afsluitende poolexpeditie gepland met de ervaren poolreizigster Matty McNair.
Lees dit artikel in het februarinummer van EOS Magazine >>
Ga naar de webversie van deze recensie >>
Op de tractor naar de Zuidpool
Manon Ossevoort
Uitgeverij De Geus
416 pagina’s. Prijs 19,90
ISBN 978 90 445 0859 8

Desmond Morris – zoöloog, kunstenaar en bekend van De Naakte Aap – zei het al: in de loop van de evolutie zijn wij in emotioneel opzicht helemaal niet wezenlijk veranderd. De Homo sapiens heeft na al die tienduizenden jaren nog steeds dezelfde primaire behoeften, en dat geldt ook ten aanzien van zijn leefomgeving. Het grootste deel van zijn bestaan heeft de mens doorgebracht in natuurlijke omgevingen. We zijn daar geëvolueerd tot wie we nu zijn. Als je bedenkt dat we nog zo sterk lijken op onze jagende voorouders en pas 7000 jaar geleden in kleine, agrarische gemeenschappen gingen wonen, hoe houden we het dan zo goed uit in de stad, waar we vooral omringd zijn door soortgenoten, massa’s steen en een minimale hoeveelheid natuur? De KNNV brengt met de lijvige uitgave Leven in de stad een mooi en goed gedocumenteerd boek uit over de menselijke behoefte aan een natuurlijke omgeving en de natuur die de stad ons te bieden heeft.
Lees deze recensie >>
Leven in de stad - betekenis en toepassing van natuur in de stedelijke omgeving
Johan van Zoest en Martin Melchers
KNNV Uitgeverij
256 pagina’s. Prijs 47,95
ISBN 978 90 5011 177 5

For those who have watched the breathtaking BBC-serie Earth Power of the Planet by science journalist Iain Stewart, this booklet might be interesting to purchase. Plate tectonics lies at the heart of the processes that take place on our earth and is the base of the never ending cycle of nature. Tectonics govern the shapes and position of the continents and oceans and it sure is a miracle that geo-scientists have been able to recover the successive stages in less than a century. The Changing Face of the Earth offers us the results of paleogeography in ten maps and short descriptions of the forces in the earth's crust and mantle involved, starting 210 million years ago and jumping to today's position in giant steps between 10-40 million years. The only map and commentary missing is the planet's surface in the future, 40 million years to come.
The Changing Face of the Earth. Bruno Vrielynck and Philippe Bouysse
Also available in French: Le visage changeant de la Terre (reprint 2007)
CGMW / UNESCO Publishing
32 pages. Contains maps on cd-rom and glossary
ISBN UNESCO 92 3 103900 8 / CGMW 2 9517181 2 8

2008 will be the Year of Planet Earth. To raise awareness about geological processes that take place on our Earth, UNESCO in collaboration with the International Union of Geological Sciences (IUGS) have published the booklet Explaining the Earth. It describes in a crystal clear and simple manner the 'ballet of continental drift', the formation of mountains and shapes of islands such as arcs and hotspot archipelagos. This sympathetic and well illustrated booklet specially aims at young people, but is informative for any age. One could say that anybody leaving school should have this knowledge in their back pocket. Especially in our time, as we are more and more confronted with the basic processes on our planet, climate being only one of them.
Read the complete book review on this website >>
Explaining the Earth. Philippe Bouysse
Part of Discovering the World series - Also available in French and Spanish
UNESCO Publishing, 2006
48 pages. ISBN 978 92 3 104015 3
Price: 8 euro

Natuursteen en geschiedenis gaan samen in Utrecht. Het grappigste object in de Domstad is misschien wel een gigantische kei uit de IJstijd, die aan de ketting ligt om te voorkomen dat de duivel er ’s nachts mee aan de haal gaat. Onder de Domkerk ligt een oud Romeins fort van tuf- en zandsteen. Het waren de Romeinen die natuursteen in ons land introduceerden en die populariteit is nooit verdwenen. Baksteen verdrong natuursteen weliswaar rond 1200, maar ook na die tijd bleven scheepsladingen met vooral Duits zandsteen en Belgisch kalksteen komen. In het mooie, gebonden en rijk geïllustreerde Utrecht in steen komen alle aspecten van dit bouwmateriaal - inclusief de geologie - in detail aan bod.
Lees de volledige recensie (De Ingenieur, 21 september 2007) >>
Utrecht in steen. Historische bouwstenen in de binnenstad
Wim Dubelaar (red). Uitgeverij Matrijs, 2007
192 pag. 24,95 euro
ISBN 978 90 5345 319 3

Niet alleen in Afrika, maar ook in sommige Europese restaurants staan er tegenwoordig mensapen op het menu. Steeds vaker wordt er gesproken over de mogelijkheid dat nog deze eeuw in het wild levende soorten mensapen zullen uitsterven. Dat is wellicht de aanleiding geweest om de eerste World Atlas of Great Apes and their Conservation uit te brengen. Het is een indrukwekkend boekwerk dat werd samengesteld door het in Cambridge gevestigde UNEP-WCMC. De atlas bevat de meeste recente onderzoeksgegevens over de populaties mensapen die de aarde nog rijk is.
Lees de volledige recensie (Wildlife Magazine, maart-april 2007) >>
World Atlas of Great Apes and their Conservation. Julian Caldecott en Lera Miles (redactie)
UNEP World Conservation Monitoring Centre, 2005
University of California Press. 456 pagina's
ISBN 0520246330. Prijs: 50,95 euro
Lees meer over de mensapen op deze site >>

Alweer zo’n prachtig geologieboek: Krachten op de aardkorst, verschenen in de serie Wetenschappelijke Bibliotheek van Natuurwetenschap & Techniek en Uitgever Veen Magazines. De indrukwekkende beelden in deze rijk geïllustreerde, gebonden publicatie inspireren om een volgende vakantie weer eens te combineren met geologische highlights, in Europa of daarbuiten. Juist de combinatie van veraf en dichtbij, satellietbeelden, structuren in het landschap en detailopnamen van gesteenten en kristallen geven een beeld van geologie in de breedte. In zijn uitleg schuwt auteur François Michel, zelf geoloog en berggids, de meer technische en wetenschappelijke achtergronden niet.
Lees de volledige recensie (GEA, maart 2007) >>
Krachten op de aardkorst. François Michel.
Natuurwetenschap & Techniek / Veen Magazines, 2006.
232 pagina's. Prijs: 39,95 euro.
ISBN 9789085710462.

Paleobioloog Douglas H. Erwin brengt in zijn nieuwe boek ’Extinction: How Life on Earth Nearly Ended 250 Million Years Ago’ vrijwel alle wetenschappelijke observaties en theorieën over de oorzaak van de Permcatastrofe voor het voetlicht en beschrijft de voors en tegens ervan. De ware toedracht van de grootste ecologische crisis aller tijden blijft helaas een mysterie.
Lees de volledige recensie (Natuurwetenschap & Techniek, februari 2007) >>
Extinction: How Life on Earth Nearly Ended 250 Million Years Ago. Douglas H. Erwin
Princeton/Oxford: Princeton University Press, 2006 Pagina’s: 296. Prijs: 28 euro
ISBN 978 0 691 00524 9

Ammonieten en andere uitgestorven inktvissen, koraalkolonies, reuzen-zeelelies, je kunt het zo gek niet bedenken of goed geconserveerde restanten van allerlei prehistorische zeebeesten zijn te bewonderen in natuursteen in de Nederlandse steden. Je ziet ze vooral in monumenten, rijkeluiswoningen en in bestrating. Bij recente renovaties van de Amsterdamse binnenstad zijn stoepbanden van kalksteen gebruikt met veel grote schelpen en koralen die honderden miljoenen jaar oud zijn. De recent uitgekomen gids 'De geologische stad - steeds natuursteen' helpt ons een handje bij het herkennen van fossielen in gebouwen en bestrating. In de gids zijn plattegronden opgenomen van twaalf Nederlandse steden waarop locaties met bijzonder gesteente (sedimentair met en zonder fossielen, stollingsgesteente en metamorf) zijn aangegeven.
De geologische stad - steeds natuursteen. Jan Verhofstad en Jan van den Koppel.
Nederlandse Geologische Vereniging, 2006. 261 pagina's. ISBN-10: 90-806769-3-4. Prijs 18,50 euro (2e druk).
Lees de volledige recensie (Wildlife Magazine, sept-okt. 2006) >>
Lees meer over fossielen in de Amsterdamse binnenstad op deze site >>

De Delftse hoogleraar Salomon Kroonenberg reikt ons in zijn nieuwe boek 'De menselijke maat. De aarde over tienduizend jaar' een interessant gedachte-experiment aan. Hij pleit ervoor de menselijke maat voor de verandering eens los te laten en de wereld te beschouwen aan de hand van de geologische maatlat, één die uitgaat van tienduizenden, zo niet miljoenen jaren. Dat zou ons vrolijker moeten stemmen omdat op de lange termijn klimaatverandering een schijnprobleem is. Ondanks zijn pleidooi blijkt ook Kroonenberg zelf moeilijk in staat de geologische maatlat consequent te hanteren. Met bloedend hart ziet hij het Zuid-Amerikaanse regenwoud verdwijnen. Terwijl, bezien vanuit het geologisch perspectief, die wouden over tienduizenden jaren waarschijnlijk toch wel gereduceerd zijn tot kleine bosrefugia, zoals ook gebeurde met het Afrikaanse regenwoud in de laatste ijstijd.
De menselijke maat. De aarde over tienduizend jaar. Salomon Kroonenberg.
Uitgeverij Atlas, 2006. 340 pagina's, met register. ISBN 90 450 1464 5. Prijs 19,90 euro.
Lees de volledige recensie (Wildlife Magazine, mei-juni 2006) >>
Ga naar artikelen Geologie & Reizen >>

Met zijn laatste boek De aap in ons (Our Inner Ape) laat primatoloog Frans de Waal ons 264 pagina's lang spiegelen aan de twee mensapensoorten die genetisch het dichtst bij ons staan: de bonobo en de chimpansee. Onze gemeenschappelijke stamboom gaat 5,5 miljoen jaar terug...'We zijn gezegend met twee naaste verwanten onder de primaten die we kunnen bestuderen en die als dag en nacht van elkaar verschillen,' schrijft De Waal. De mens combineert de twee uiteenlopende karakters van de norse, ambitieuze chimpansee (Pan troglodytes) en de vrijmoedige, zorgeloze bonobo (Pan paniscus). 'De aap in ons' levert ons een inzichtelijk staaltje (primaten-)psychologie voor iedereen die maar geen genoeg kan krijgen van mensapen en zijn eigen soortgenoten.
De aap in ons. Waarom we zijn wie we zijn. Frans de Waal
Uitgeverij Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2005.
Met uitgebreide bibliografie en register. 264 pagina's. ISBN 90 254 2345 0. Prijs: 24,90 euro.
Lees de volledige recensie (Wildlife Magazine, maart-april 2006) >>
Lees meer over de mensapen op deze site >>

Het prikkelt de fantasie om het huidige Nederlandse landschap als een voorlopig eindresultaat te zien van een lange geologische wordingsgeschiedenis. Gelukkig zijn er boeken die ons daarbij helpen. Eén van die boeken is De vorming van het land. Inleiding in de geologie en geomorfologie, geschreven door de Utrechtse aardwetenschapper Henk Berendsen. Vanaf het Cambrium, toen Nederland, op zestig graden zuiderbreedte lag, migreerde ons stukje plaat langzaam noordwaarts. De oudste aardlagen uit het Paleozoïcum zijn bedekt met dikke lagen klei en zand. Inmiddels is Nederland de best bestudeerde delta ter wereld. De auteur besteedt relatief veel aandacht aan de jongste geologische periode, het Holoceen. Dit is het interglaciaal waarin wij nu leven en waarin het Nederlandse landschap zoals wij dit kennen gestalte kreeg. De vorming van het land vormt samen met nog drie delen de serie Fysische geografie van Nederland. De bijgevoegde cd-rom bevat onder meer een animatie van de evolutie van het Nederlandse rivierenlandschap sinds de laatste IJstijd.
De vorming van het land. Inleiding in de geologie en geomorfologie. Henk Berendsen
Uitgeverij Van Gorcum, 2004.
410 pagina's. ISBN 90 232 4075 8. Prijs: 49,50 euro.

Jaarlijks wordt per Nederlander bijna tachtig ton aan ondergrondse materialen verplaatst, ruim het dubbele van de 38 ton die voor de gemiddelde wereldbewoner geldt. Dat betekent dat de mens inmiddels meer aardse materie verplaatst dan alle geologische krachten tezamen als gevolg van erosie, aardverschuivingen en vulkanische activiteit. In de publicatie 'De ondergrond van Nederland' besteden de auteurs behalve aan de geologische geschiedenis en opbouw van Nederland uitgebreid aandacht aan het duurzaam gebruik van de ondergrond, want die is naar hun zeggen 'vogelvrij verklaard'. Met dit naslagwerk wil TNO-NITG de geologische kennis over de diepe ondergrond van Nederland toegankelijk maken voor een breed publiek. In de praktijk richt het boek zich echter tot de 'geïnteresseerde leek'. 'Het is hoog tijd dat de Nederlander meer kennis krijgt over geologie, want de mens is immers zelf een geologische kracht van betekenis geworden', zo betogen de auteurs, en dat geldt niet alleen voor zijn invloed op klimaatverandering.
Ga naar boekbespreking in EOS Magazine >>
Lees de uitgebreide boekbespreking (achtergrondartikel) >>
De ondergrond van Nederland. Ed de Mulder (red.)
Nederlandse Organisatie voor toegepast- natuurwetenschappelijk onderzoek TNO, 2003.
340 pagina's. ISBN 90-5986-007-1. Prijs: 45,50 euro.